Algemeen
De jaarrekening is bij uitstek het beleidsdocument waarmee het afgelopen jaar bestuurlijk wordt afgesloten. Met het vaststellen ervan heeft uw raad de mogelijkheid integraal te evalueren hoe het uitvoeren van de beleidsvoornemens uit de begroting 2019 is verlopen. Tussentijds is dat uiteraard al uitvoerig gedaan in de eerste en de tweede bestuursrapportage. De jaarrekening vormt de afronding daarvan, per programma weergegeven en nader toegelicht in de paragrafen en overige onderdelen waaronder de balans.

In de jaarrekening ligt de focus van oudsher veelal op het toelichten van financiële afwijkingen. Het nadeel daarvan is dat belangrijke ontwikkelingen waar raad en college (tussen-)resultaten hebben bereikt, soms ten onrechte buiten beeld blijven. Vaak zijn daar omvangrijke budgetten mee gemoeid waaronder de inzet van het eigen apparaat. Maar niet altijd zijn er financiële afwijkingen te melden. Het gaat echter wel om ontwikkelingen die voor de kwaliteit van de leefomgeving in de gemeente Dalfsen van wezenlijk belang kunnen zijn.

Zonder volledig te zijn, kunnen bijvoorbeeld genoemd worden de ontwikkelingen binnen het sociale domein. Door uw raad werden een beleidsplan “Transitie Sociaal Domein” en het plan “Beleid en Uitvoering Participatiewet” vastgesteld. Ook een “Visie op integrale kindcentra” en het plan “Een leven lang Sporten” vormden startpunten voor nieuwe inspanningen. De (Kadernota voor de) Woonvisie geeft richting aan één van de meest essentiële onderwerpen in het sociale domein: de volkshuisvesting. Om uitvoering te geven aan met name de transitie in het sociale domein startte ons college in 2019 met het project “Grip op sociaal domein”. We realiseren daarmee instrumenten om de transitie werkelijk vorm te geven en om ook de uitvoering van het beleid beter te kunnen sturen, ook in financiële zin.
Er waren ook in de andere domeinen diverse onderwerpen die voor onze inwoners van belang zijn die soms wel, en soms nog niet tot een oplossing kwamen. In 2019 waren het de onderwerpen bestuurlijke vernieuwing en het proces om te komen tot een nieuwe missie en visie die daarnaast veel aandacht hadden van raad en college. Het sluitend maken van de begroting 2020 en verder kostte in 2019 de nodige hoofdbrekens. Er is gekeken waar bespaard kon worden en of inkomsten verhoogd konden worden. Uiteindelijk werd er maar liefst ruim € 1 miljoen bezuinigd. Ook werd besloten de OZB gedurende drie jaren te verhogen met respectievelijk 6%, 6% en 4%.

Politiek bestuur betekent ook het innemen van verschillende standpunten over de wijze waarop we de samenleving inrichten. Wel bleek er brede steun voor het vroegtijdig betrekken van onze jeugd bij de democratie. Verheugend was daarom dat ons college in december 2019 een voorstel aan uw raad kon vaststellen voor de opzet van een kindergemeenteraad met een eigen kinderburgemeester. Om op die manier ook kinderen te betrekken bij het versterken van democratische waarden in de samenleving.
De waarden van de rechtstaat zijn namelijk niet vanzelfsprekend. Ook in onze regio bestaat het risico dat die worden ondermijnd. Het doordringen van de criminele onderwereld in de bovenwereld van gewone mensen is ook in Oost-Nederland een groeiend risico. Alertheid is geboden. Dalfsen doet mee aan de Pilot Brede Beveiligingsaanpak Gemeenten en ontving daarvoor in december 2019 € 106.000 van de rijksoverheid. In de pilot worden onder andere de weerbaarheid van de organisatie onder de loep genomen. De pilot moet bijdragen aan het slagvaardiger maken van onze gemeente tegen ondermijnende invloeden en oneigenlijke druk.

Financieel
De oorspronkelijke begroting 2019 sloot met een positief structureel saldo van € 0,4 mln. De jaarrekening 2018 liet echter een tekort zien. Een aantal zaken daarvan werkte structureel door naar 2019, wat bleek in de eerste bestuursrapportage 2019 (en overigens ook in de perspectiefnota 2020-2023). De regionale en landelijke trend van meerkosten in het totale sociaal domein waaronder de uitvoering van de Jeugdwet was ook in Dalfsen zichtbaar. Per saldo betekende de eerste bestuursrapportage 2019 een tekort van
€ 0,8 mln.
De tweede bestuursrapportage 2019 liet bij ongewijzigd beleid een verder oplopend begrotingstekort zien van € 1,4 miljoen. Er ging gezocht worden naar mogelijke bezuinigingsvoorstellen. De consequentie daarvan was dat wellicht niet alle prestaties en doelstellingen voor 2019 konden worden gehaald.

Door fors in de begroting 2019 te snijden, lukte het om voor een bedrag van € 0,9 mln. om te buigen maar resteerde er nog steeds een begrotingstekort van € 571.000 (incl. effect septembercirculaire).
Het werkelijke resultaat is door een aantal mee- en tegenvallers voordeliger uitgekomen. Met name door de vrijval van € 1.500.000 van de algemene reserve vaste buffer is het resultaat over 2019 uiteindelijk
€ 49.000 nadelig.  Dit is € 522.000 minder nadelig dan verwacht werd in de tweede bestuursrapportage. Een toelichting van de financiële uitkomsten op hoofdlijnen wordt in de paragraaf "Financieel resultaat 2019" weergegeven.

Tenslotte
In de inleiding van de jaarrekening 2018 werd geconstateerd dat dat jaar in financieel opzicht een keerpunt zou kunnen blijken te zijn geweest. Een aantal trends werd inderdaad in de bestuursrapportages 2019 en in de Perspectiefnota en begroting 2020 voortgezet. Tegelijkertijd is veel onzeker geworden door de coronasituatie waarin de jaarrekening 2019 is opgesteld en wordt vastgesteld. Op dit moment (april 2020) is nog volstrekt onduidelijk welke effecten, menselijk en financieel de corona-uitbraak uiteindelijk heeft. Eventuele gevolgen van de Corona crisis zijn opgenomen bij de onderdelen paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing, grondslagen voor waardering en resultaatbepaling en gebeurtenissen na balansdatum.